کد مطلب:29064 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:23

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

توسل به چه معناست؟

توسل در لغت، به معناي تمسك جستن به وسيله اي براي نيل به مقصود است. از آن جا كه خداوند، جهان هستي را بر اساس نظام اسباب و مسببات قرار داده است و فيض خود را تنها از طريق مجاري و اسباب اعطا مي كند {Hأبي الله ان يجري الاشياء الاّ بالاسباب H}، {V(بحارالانوار، ج 2، ص 90)V}. انسان براي رسيدن به مقصود خويش، بايد به اسباب و وسايط متوسّل شود؛ مثلاً اگر بخواهد زمين خشك و بايري را تبديل به مزرعه اي سر سبز و يا باغي آباد كند، بايد زمين را شخم بزند، نهال يا دانه و بذر درون زمين بكارد، به موقع كود و آب بدهد، به اندازه لازم سم پاشي كند و... اگر مي خواهد به طبقه دوم يا سوم يك ساختمان برسد، بايد از پله هاي آن بالا رود، يا سوار آسانسوز يا پله برقي شود و همينطور در ساير كارهاي روزمره زندگي، انسان به اسباب و وسايل براي رسيدن به مقصود خود تمسّك و توسّل مي جويد. بر اين اساس، توسّل لازمه زندگي انسان در جهان هستي است؛ جهاني كه بر آن قانون اسباب و مسببات حكمفرما است. بنابراين، خداوند كه هستي عالم از او است و ادامه هستي و هر حركت، نيرو و تغييري وابسته به او و ناشي از فيض او است، خود براي اعطاي فيض خويش، مجاري و اسبابي را قرار داده است. بر همين اساس، خداوند اموري را به عنوان اسباب و وسايل در جهت تقرب و نزديكي به درگاه خويش و برآمدن حاجات، قرار داده است ما را به توسّل به آن امور، امر كرده است: {H{/Bيا أَيُّهَا اَلَّذِينَ آمَنُوا اِتَّقُوا اَللَّهَ وَ اِبْتَغُوا إِلَيْهِ اَلْوَسِيلَةَ{w1-10w}{I5:35I}/}H}؛ {Mاي مؤمنان پرواي الهي داشته باشيد و به سوي او وسيله تحصيل كنيدM}، {V(مائده/35)V}. با توجه به اطلاق كلمه «وسيله» آيه شريفه، اين كلمه معنايي وسيع و گسترده دارد و شامل هر آنچه كه صلاحيت نزديك كردن انسان به پيشگاه خداوند را دارد، مي شود. همچنان كه نماز و روزه، احسان به يتيم، دستگيري از مستمندان، خدمت به خلق خدا و... وسيله تقرب به خداوند هستند؛ استمداد به ارواح مطهّر پيامبران و اولياي الهي نيز وسيله تقرب به خداوند است كه در روايات و سيره معصومين بر آن تأكيد شده است. پيامبر اكرم به شخصي نيازمند كه - به ايشان مراجعه كرده بود - شيوه توسل را ياد مي دهد: {Hاللهم اني اسألك و اتوجّه اليك بنبيّك نبي الرحمه...H}، {V(سنن ابن ماجه، ج 1، ص 441؛ مسند احمد بن حنبل، ج 4، ص 138؛ الجامع الصغير سيوطي، ص 59)V}. و روايات بسيار زيادي كه در اين زمينه وارد شده است. بنابراين، حقيقت توسّل به اولياي الهي، تمسّك به اسباب و وسايل قرب به خداوند است. تمسك به اولياي الهي، به معناي اعتقاد به استقلال آنان از خداوند، در تأثير گذاري و برآمدن حاجات نيست؛ بلكه توسّل به اولياي الهي، همراه با اين اعتقاد است كه تنها خداوند است كه مستقل از غير و بي نياز از غير، در عالم هستي تأثير مي گذارد. و غير از او، تأثيرگذاري همه اسباب و وسايل تحت قدرت و اراده و خواست خداوند و متكي به آن خواهد بود.